Het is weer Internationale Vrouwendag en traditiegetrouw schrijf ik daar elk jaar een feature voor. Vorig jaar heb ik geschreven over problemen waar vrouwelijke fans tegenaan lopen in het fan zijn, maar dit jaar vond ik het een uitstekende gelegenheid om een nieuw seizoen On Wednesdays We Wear Punk mee te openen. Dus bij deze: het nieuwe seizoen On Wednesdays We Wear Punk is gestart en hoe kan deze beter geopend worden dan met een stuk over rockende vrouwen?
Ik vond laatst online een shirt met een leuke tekst. Nou gebeurt dat wel vaker, want er zijn genoeg leuke teksten om op shirtjes te drukken, maar deze vond ik ook passend bij mezelf: Girls invented punk rock, not England. Uiteindelijk heb ik dat shirt niet gekocht, want ik kreeg te horen dat ik zo’n claim wel moest kunnen verdedigen en dat kon ik niet. Inmiddels kan ik dat wel en ik zal je hieronder uitleggen waarom.
Laat ik eerst even uitleggen waar punk precies vandaan komt en wat het inhoudt. Punk is in de jaren ’70 ontstaan als reactie op de mainstream rock. Het genre is ongeveer tegelijkertijd ontstaan in Amerika en Engeland. Een paar belangrijke kenmerken van dit genre zijn de vaak politiek getinte lyrics, die tegen de gevestigde orde waren, een grote focus op DIY en een informele manier van verspreiding, wat neerkomt op mond-tot-mond reclame en muziek die je niet in de winkels kon kopen. Punk is niet alleen een genre, maar ook een levensstijl, wat je waarschijnlijk al wel kon zien aan de kenmerken die ik net noemde.
In de vorige paragraaf stond al dat punk is ontstaan in de jaren ’70 en we kennen allemaal wel een aantal van de originele punkbands. Daar zaten geen vrouwen in, dus hoe wil ik nu toch claimen dat punk is uitgevonden door vrouwen? Nou, dat zit hem in het feit dat punk, buiten een genre, ook een levensstijl is. Sterker nog, het hele idee van punk is gebaseerd op het ontevreden zijn met de gevestigde orde. Weet je wie dat al een flink stuk langer duidelijk laten horen? Vrouwen.
Ik zal hier geen hele rant neerzetten over feminisme en dat vrouwen beter zijn dan mannen, want daar gaat dit helemaal niet over en ik ben verder gewoon voor gelijkheid. Wat ik wel wil zeggen, is dat er heel lang hele andere regels golden voor mannen en vrouwen, waarbij bijvoorbeeld vrouwen niet mochten stemmen, niet mochten werken, weinig tot geen rechten hadden, noem maar op. Hier wordt al letterlijk eeuwen tegenin gegaan – in de 14de eeuw was Christine de Pizan, volgens Simone de Beauvoir, de eerste schrijfster die over het belang van vrouwen schreef in een door mannen gedomineerde literatuurwereld, in de 18de eeuw schreef Mary Wollstonecraft dat de enige reden dat vrouwen minder leken dan mannen een gebrek aan educatie was en noem maar op.
Er zijn nog zoveel meer voorbeelden hiervan te noemen, maar zelfs deze vrouwen laten al zien dat er al veel langer tegen de gevestigde orde wordt gestreden dan dat er punk is. Vaak hadden deze vrouwen zichzelf alles aangeleerd of leerden ze elkaar hoe ze het beste gehoord konden worden en konden protesteren (DIY cultuur) en in de middeleeuwen werden boeken, geschreven door vrouwen, vaak onder elkaar gecirculeerd (geen gereguleerde verkoop). Daar heb je alle kenmerken van punk, uitgevoerd door vrouwen, het enige dat echt mist zijn de snerpende gitaren en de veiligheidsspelden.
Dus, om even terug te komen op de vraag: hebben vrouwen punk uitgevonden? Niet het genre, nee. Maar punk heeft nooit alleen om de muziek gedraaid en is meer een levensstijl geweest. Wat dat betreft hebben vrouwen het juist uitgevonden, want niet alleen hebben vrouwen meer gehad om tegenaan te schoppen qua gevestigde orde, ook zijn ze overal in de geschiedenis terug te vinden terwijl ze het doen. Hoe punk wil je het hebben?
